Aşırı zayıflık ve kilo alamama aslında birçok kişi tarafından güzel algılansa da obezite gibi bir sağlık sorunudur. Beden kitle indeksinin 18.5 in altında olması aşırı zayıflık olarak tanımlanır. Fiziksel görüntü kaygısını oluşturmasından ziyade sağlık problemlerinin sebebi de olabilir. Özellikle düşük yağ dokusu sebebiyle, çabuk üşüme, yorulma, halsizlik, organların işlev kaybı, bağışıklık sisteminin zayıf olması, adet görememe, anoreksiya nevroza gibi bir çok sağlık problemlerine sebep olur.
Sebepleri : hormonal sebepler olabilir (tirotlerin fazla çalışması gibi), aşırı fiziksel aktivite, yetersiz beslenme, sindirim ve emilim bozuklukları ile alınan besinlerden yetersiz fayda sağlama, kanser gibi hastalıklar, psikolojik sebepler olabilir.
Öncelikle sebep bunlardan biri ise mutlaka bir doktor yardımıyla düzeltilmeli, gerekli tedavi sağlanmalıdır. Diyetisyene de başvurulup uygun beslenme programıyla sağlıklı kilo alınımı sağlanmalıdır.
Bunlar dışında metabolizmanın hızlı olması sebebiyle de ne kadar çok yese de kilo alamayan bir kesim vardır. Bu kişiler de mutlaka diyetisyene başvurmalıdır. Çünkü ya yedikleri metabolizmasına yeterli gelmiyordur ya da sağlıklı besinler tüketmiyordur. Beslenme düzene girdiğinde ise kilo artışı gerçekleşir.
Vitamin-mineral desteği kullanımı
Yetersiz ve dengesiz besleniyor, çok yoğun çalışıyor, yoğun stres varsa evet gerekebilir. Ancak iştah açma özellikleri yoktur, sadece sağlık açısından kullanılabilir. Balık yağı kullanabilirisiniz ancak iştah açmazlar sadece zihinsel gelişim, konsatrasyon, stres yönetimi, bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olurlar.
Özellikle enteral beslenme ürünleri desteği doktor onayıyla kilo almanıza yardımcı olacaktır.
Unutmayın , bu dönem sabır ve istikrar isteyen bir dönemdir
Beslenme önerileri
Karbonhidrat, protein ve yağ alımı dengeli olmalıdır. Sadece aburcuburla beslenmek kilo aldırmaya yetmez çünkü gerekli besin ögeleri yeteri kadar sağlanmamış olur. Bu nedenle tüm vitamin, minerallerden zengin bir diyet örüntüsü de olmalıdır.
İştahı az olanlar için hacmi küçük ama kalorisi yüksek besinler tüketilmelidir.
İştah açma potansiyeli yüksek olan baharatlar tercih edilmelidir ( kekik, karabiber, acı pul biber gibi)
Sıvılar midede doygunluk hissi oluşturduğundan yemeklerden hemen önce ve yemek sırasında sıvı tüketilmemelidir ( ayran, çorba, su gibi)
İstikrarlı olmak çok önemlidir, her gün bir önceki gün yediğinizden 1 kaşık fazla yemeye çalışın
Ara öğünler ilave edin ancak bu ara öğünler meyve salatası, sütlü tatlı, yağlı tohumlar gibi ara öğünler olmalıdır.
Mutlaka günlük olarak proteinli besinler alınmalı ( süt, yoğurt, et grubu, yumurta gibi)
Tahıl grubu mutlaka tüketilmeli ancak ekmek yerine pilav , makarna tüketilmeli, bunlar da proetinli besinle zenginleştirilmeli (kıymalı-peynirli makarna, nohutlu-tavuklu pilav gibi)
Tahin-pekmeze ağırlık verilmeli, şeker yerine pekmez ya da bal kullanılmalı.
Örnek menü ( metabolizması hızlı olanlar için , sağlık problemi dahilinde olanlar için daha spesifik listeler gerekebilir)
Sabah
2 yumurtalı mantarlı, kaşarlı omlet
Pide ekmek
Tahin-pekmez
Taze sıkılmış meyve suyu
Ara : ceviz-fındık-badem ( 1 avuç)
Öğlen : 6 adet ızgara köfte
Süt ile haşlanmış kıymalı makarna
1 kase yoğurt
Salata (yemekten sonra)
Ara : ballı-muzlu-yulaflı süt + tost
Veya ballı limonata + 1 dilim cevizli üzümlü kek
Veya kıymalı börek + ayran
Veya üzerine ceviz –fındık ilave edilmiş sütlü tatlı + limonata
Veya 1 kase yoğurt + muz + fındık + kabak çekirdeği içi+ tarçın + bal
Veya üzümlü kurabiye + 1 bardak hurma + ballı süt
Akşam : tavuklu sebze yemeği
Mercimekli bulgur pilavı
Turşu
Yoğurt
Ara : meyve tabağı + bal + ceviz
Veya 1 kase aşure
Veya dondurma + irmik tatlısı
Yediğiniz miktarları gün gün arttrın, su için tabiki ama öğün aralarında için. Yemekten hemen öce veya yemek sırasında lamayın. Tadını sevmediğiniz şeyleri sevebilir hale getiirn, mesela baharat kullanın, acı kullanın, ekşi sevenler limon kullanabilir.
Uzman Diyetisyen Serap Cavlak
